Menu
Wpływ terapii logopedycznej na prawidłowy rozwój mowy u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
Zaburzenia rozwoju psychicznego dotyczą ponad 400 tys. dzieci do 6 roku życia. Tzw. autyzm dziecięcy należy do tych najczęściej diagnozowanych. Jednymi z pierwszych objawów autyzmu, które mogą zostać zaobserwowane przez rodziców, są problemy w komunikacji i interakcjach z rówieśnikami. Badania wykazały, że mózg osoby autystycznej różni się od mózgu osoby niedotkniętej tym zaburzeniem. Do tej pory nie poznano przyczyny autyzmu. Wiadomo jednak, że nie można na niego zachorować. Dziecko rodzi się więc z tym zaburzeniem, a diagnoza autyzmu stawiana jest na dalszych etapach życia. Zgodnie z ICD-10 wśród zaburzeń w spektrum autyzmu wyróżnić można autyzm dziecięcy, autyzm atypowy, a także zespół Aspergera.
Wsparcie dzieci z autyzmem - terapie i ćwiczenia logopedyczne
Problemy z mówieniem oraz braki w umiejętności komunikacji, to najczęstsze problemy występujące w chorobach ze spektrum autyzmu. Terapia dla dzieci z autyzmem powinna być wielotorowa i obejmować pracę z różnymi specjalistami. Wśród nich konieczne są zajęcia logopedyczne z dzieckiem autystycznym. Logopeda, który zazwyczaj kojarzy nam się najczęściej z pomocą w korygowaniu wad wymowy, w przypadku dziecka autystycznego odgrywa dużo większą rolę. Oprócz wywoływania mowy u dzieci z autyzmem wspomaga on między innymi naukę umiejętności interpersonalnych. W przypadku autyzmu ćwiczenia logopedyczne są więc niezwykle kompleksowe.
Pierwsze objawy autyzmu u dzieci
Pierwsze niepokojące objawy charakterystyczne dla autystycznego dziecka można zaobserwować już w okresie niemowlęcym. Nie zawsze jednak da się zdiagnozować autyzm tak wcześnie. Zdarza się bowiem, że rozwój i zachowanie dziecka nie budzi zastrzeżeń, aż nagle następuje regres rozwojowy, a maluch przestaje nadążać za swoimi rówieśnikami. Uważna obserwacja dziecka jest więc kluczowa do wczesnego rozpoznania autyzmu. Do pierwszych symptomów zaliczyć można problemy z utrzymaniem kontaktu wzrokowego, niechęć do bliskości z rodzicem, czy chociażby nieuśmiechanie się na widok mamy lub taty. Typowe dla autyzmu u dzieci są również niereagowanie na głos najbliższych i brak zainteresowania innymi dziećmi i osobami z jego otoczenia.
Na szczególną uwagę zasługuje również sposób zabawy. Dla dzieci z autyzmem częstą formą aktywności staje się porządkowanie, układanie i gromadzenie różnych przedmiotów. Rodzice często obserwują lęk na niektóre dźwięki, w szczególności hałasy domowe. Objawami spektrum autyzmu mogą być też duża wybiórczość pokarmowa oraz problemy ze snem.
Zaburzenia ze spektrum autyzmu a rozwój mowy
Autyzm u dzieci to jednak przede wszystkim trudności w sferze komunikacji. Dotyczy to zarówno mowy, jak i zrozumienia komunikatów niewerbalnych. Spektrum autyzmu często objawia się nieprawidłowym rozwojem mowy - maluch nie uczy się mówić lub po czasie zapomina nauczone wcześniej słowa. Dzieci autystyczne nierzadko powtarzają zasłyszane wcześniej fragmenty zdań lub pojedyncze wyrazy - nie są one jednak osadzone w żadnym kontekście. Zjawisko to określane jest jako echolalia.
Charakterystyczną oznaką autyzmu u dzieci jest także bardzo dosłowne rozumienie języka. Osoby autystyczne mają problem w intuicyjnym rozumieniu metafor. Oznacza to, że młodsze i starsze dzieci z autyzmem nie będą w stanie wyłapać w komunikacji sarkazmu, ironii, a także zrozumieć sensu wielu żartów. Pojawiają się również trudności w interpretowaniu komunikatów niewerbalnych. Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które sprawia, że dzieci dotknięte nim nie utrzymują często kontaktu wzrokowego, a także nie używają i mają problem ze zrozumieniem mowy ciała u innych osób.
Wielu rodziców może więc zastanawiać się jak uczyć dziecko autystyczne mówić. Z pomocą przychodzą tutaj oligofrenopedagogika oraz logopedia. Dobrze przeprowadzona terapia logopedyczna dziecka z autyzmem może w znacznym stopniu poprawić jego funkcjonowanie w życiu codziennym.
Więcej niż mowa - zajęcia logopedyczne z dzieckiem ze spektrum autyzmu
Skuteczna pomoc dla dzieci z autyzmem wymaga, aby logopeda przed rozpoczęciem zajęć logopedycznych z dzieckiem w spektrum, musi zebrać wszelkie niezbędne do pracy informacje. Począwszy od przebiegu ciąży, przez stan zdrowia, aż po umiejętności ruchowe i intelektualne podopiecznego. Aby wyeliminować dodatkowe utrudnienia, ocenia on również reakcje słuchowe oraz stan narządów mowy.
W terapii logopedycznej dziecka z zespołem Aspergera lub innego rodzaju autyzmu ogromnie ważna jest nauka prawidłowego oddychania oraz wydłużanie faz oddechu. Nucenie oraz śpiewanie to w takim przypadku najlepsze formy pracy z oddechem. Oddech to nie wszystko, dzieci z autyzmem mają ogromne problemy z przekazywaniem światu zewnętrznemu informacji. Ćwiczenia dźwiękonaśladowcze są stosowane, aby zminimalizować zahamowania w ekspresji słownej. Zajęcia logopedyczne z dzieckiem autystycznym wspomagają także wyrażanie emocji, w tym celu stosuje się ćwiczenia logorytmiczne.
Pokonać wyobcowanie - nauka komunikacji alternatywnej
Dla dzieci z autyzmem terapia logopedyczna z zajęciami grupowymi odgrywa ogromną rolę. Aby jednak móc w nich w pełni uczestniczyć, należy wzmocnić słownictwo, zarówno bierne, jak również czynne. Nauka komunikacji alternatywnej oraz nauka prawidłowej intonacji wspomoże funkcjonowanie w grupie terapeutycznej. Specjalista zawsze zwraca uwagę w przypadku dzieci dotkniętych autyzmem na ćwiczenia logopedyczne mające na celu poprawienie odbioru poleceń słuchowych. Prawidłowe odczytywanie i wysyłanie „sygnałów” pomoże w inicjowaniu i podtrzymywaniu rozmowy. W pracy z dziećmi z autyzmem, zajęcia logopedyczne, muszą skupić się również na eliminacji powtarzania przez dziecko „jak echo” zachowań i wypowiedzi dorosłych. Każda z tych czynności wspomaga prawidłowe funkcjonowanie w grupie oraz zrozumienie zasad i rozwinięcie kompetencji komunikacyjnych.
Zajęcia logopedyczne z zabawami edukacyjnymi dla dzieci autystycznych pomagają otworzyć je na świat. Wzmacniają poczucie pewności siebie, wzbogacają słownictwo, uczą rozumieć mowę, przez co wpływają na ogólny rozwój dziecka. Zajęcia te zawsze powinny być prowadzone dwutorowo. Z jednej strony pracować należy nad rozwojem mowy, rozwinie to kompetencje językowe. Z kolei praca nad komunikacją pomoże w łatwiejszym funkcjonowaniu w grupie i rozwijaniu kompetencji komunikacyjnych. Pamiętajmy o najważniejszej sprawie w pracy logopedycznej z dzieckiem z autyzmem, każde dziecko jest niepowtarzalne, nie ma terapii uniwersalnych, znajdźmy do każdego z nich jego własną drogę.
Ciekawi Cię, jak mogą wyglądać przykładowe zajęcia dla dzieci z autyzmem? W ofercie naszego sklepu posiadamy szeroki wybór specjalistycznych pomocy dydaktycznych i logopedycznych do pracy z dziećmi z zaburzeniami. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą TUTAJ.